سرگذشتِ اراضی روستای سوهان طالقان



1- مقدمه

2- محدوده سابقه تاریخی

3- انواع مالکیت قدیمی

1-3- اول، مالکیت اختصاصی

2-3- ربع ملک در سوهان

3-3- دوم، مالکیت خانوادگی

4-3- سوم، مالکیت عمومی

4- ثبت اجباری طالقان 1342

5- ملی شدن زمین مرتع و موات

6- گسترش زمین های موات

7- مشکلات سد طالقان

8- سوهان کوچک!

9 - مصوبه شورای عالی امنیت

10 - چه باید کرد؟

* * *


**************************************************

1- مقدمه

روستای سوهان، در 4 کیلومتری شمال تاج سد طالقان، ارتفاع 2050 متری از سطح دریا، قرار دارد.

تحولات تاریخی معاصر، نشان می دهد که استفاده و تصرف اختصاصی انواع زمین های سوهان، توسط اهالی، بشدت در حال کم شدن است. به عبارتی، مالکیت سوهانی ها، نسبت به زمینهای پدری، در حال نابودی است.

لذا اگر برای حفظ اندک زمین های باقی مانده آباء و اجدادی، به طور جدی، از روش بهره برداری فردی به سمت تجمیع زمینها و عمران و آبادی گروهی، مثل شرکت تعاونی عمران روستایی، حرکت نشود،

بقیه زمین های دیم نیز، بتدریج از ملکیت شخصی، خارج شده و با تثبیت و صدور اسناد مالکیت دولتی و بعد از چندی، به ادعای ضرورت احیاء و عمران مناطق مذکور، اراضی آنها، به اشخاص ثالث واگذار میشود و آن زمان، سرانجام خوبی، در انتظار منافع عمومی طالقانی ها، نخواهد بود!

توجه:
در خصوص اسامی و اطلاعات بیان شده در این مقاله، خواهشمند است هر گونه راهنمایی را جهت اصلاح، از طریق واتس آپ یا تلفن همراه 09121783011 ارشاد فرمایند. حسین زینعلی
نمایی از سوهان، حدود 1350 شمسی
*********************************

2- محدوده سابقه تاریخی

به موجب سند قدیمی، 914 هجری قمری، از طرف خان احمد گیلانی (معاصر اوایل سلطنت شاه اسماعیل اول صفوی)، از پادشاهان سلسله کیائیه، در باره حدود روستای سوهان، صرف نظر از علت آن، آمده است:

«نواب ايشان در حال صحت و کمال عقل و حواس و جواز تصرفات شرعيه و تملکات ملکيه

کل ششدانگ از قريه‏ ي سوهان من اعمال طالقان که عبارت از مجموع تمام کامل شايع است از قريه‏ ي مزبوره که ملک موروثي خدام ايشان است

المحاذة برود خانه‏ي شاهرود قبلتا و با ملاک قريه‏ ي دنبلي شرقيا و بسرجبل ملخاني بحريا و باراضي تکيه‏ي کرود (کشرود) غربيا بل مستغنيا عن التحديد لغات الشهرة و نهاية التوضيح في محلها »

طبق سند تاریخی فوق، حدود روستای سوهان در آن زمان، از جنوب به رودخانه شاهرود، از شرق به زمین های روستای دنبلی (دنبلید) و از شمال به سر کوه های دره مالخانی دنبلید و از غرب به اراضی تکیه کشرود (اراضی روستای کش)، اعلام شده است.

به طور تقریبی، مساحت محدوده فوق، بر اساس خط یال کوه ها و در مسیر دره ها به سمت رودخانه شاهرود، به عرض تقریبی 5/3 و طول حدود 12 کیلومتر، بیش از 40 کیلومتر مربع، و اراضی موجود در آن، حدود 4000 هکتار، معادل 40/000/000 متر مربع، برآورد شده است.


تصویر سند 914 هجری قمری خان احمد گیلانی


محدوده خانه های مسکونی و بخشی از زمین های آبی زار سوهان


3- انواع مالکیت قدیمی

اراضی و مراتع سوهان، در قدیم، شامل سه نوع مالکیت، بوده است.

1- مالکیت اختصاصی (اراضی آبیزار و دمیزار)،

2- مالکیت خانوادگی (علف چین) و

3- مالکیت عمومی (علف چر)، که شامل انواع زمین و مراتع و عرصه عمومی و شخصی و ... و لکن در ملکیت و تصرف اختصاصی اهالی روستای سوهان بوده است.


منطقه میان راه

*********************************

1-3- مالکیت اختصاصی

حدود یک پنجم از کل اراضی، شامل تمامی زمین های مسکونی و مزروعی سوهان شامل: خانه ها، باغات، زمین آبی زار، دمیزار (دیم) که از کنار رودخانه شاهرود تا اطراف و بالای روستا وتا ارتفاع 2300 متر، توسط اهالی زحمت کش قدیمی، زیر کشت و زرع و استفاده مستقیم و تصرف مالکانه شخصی ایشان بوده است.

بخشی از زمین های فوق، اراضی دیمی بوده که سابقه کشت داشته و لکن بعدها، فقط از علوفه طبیعی (خودرو) زمین، توسط مالکین، بعنوان عرصه علف چین، مورد استفاده بوده است.

بعد از سالها، هنوز آثار کرت بندی، آماده سازی برای کشت دیم، سنگ چین و مرز احداثی بین زمین ها، در این اراضی، قابل مشاهده میباشد. هر چند بسیاری از آنها، به حال خود رها شده است و به دلیل سیلاب بهاره، رشد گیاهان وحشی و ....، آثار تصرفات مالکانه فوق، در حال از بین رفتن میباشد.


مزرعه بن دشت در جنوب سوهان

*********************************

2-3) ربع ملک در سوهان

از قدیم، برای نشان دادن میزان مالکیت زمین های اختصاصی خرده مالکان سوهانی، اعم از آبی زار و دمی زار، بر اساس حق آبه اهالی از منابع آبی، از اصطلاح «ربع ملک» استفاده شده است.

هر ربع ملک، شامل یک یا چند قطعه زمین در مساحت ها و مزارع مختلف، می باشد. در گذشته، هر گونه معامله زمین، به همراه حق آبه، با عنوان «ربع ملک» انجام میگردید که اسناد زیادی در این خصوص، وجود دارد.

مالکین اراضی سوهان (434 ربع ملک،)، هر کدام، یک یا چند یا بخشی از یک ربع ملک، با حق آبه از منابع آبی، یک یا چند قطعه زمین یا باغ خود را، در مزارع تحت پوشش انهار مربوطه، آبیاری می کنند.

در سالهای اخیر، با رواج اسناد مالکیت رسمی (اعلام شماره پلاک ثبتی زمین)، خرید و فروش برخی زمینها، بدون حق آبه مربوطه، و نیز حق آبه «ربع ملک» بدون تخصیص همه زمین های قبلی، انجام میشود.

منابع آبی سوهان، شاملِ آب شرب، از محل چشمه حیدر، 8 کیلومتری کوه های شمال غربی، تامین می گردد.

آب کشاورزی از 4 چشمه و نهر اصلی: 1) آب ده، از هفت چشمه 2) آب دره ميان راه 3) آب چشمه بور دشت و 4) آب دره جوبن، که طبق تقسیم بندی بر اساس میزان مالکیت ربع ملک

و سازماندهی در سیستم زیوار، چنگه و ربع، برای اراضی قابل کشت، استفاده میشود و بقیه منابع آبی کوه های سوهان، به دره های اطراف روستا، جاری می باشد.

این سیستم، بر مبنای ساعت و زمان استفاده از 4 منبع آبی فوق میباشد و اشاره به مساحت دقیق زمین، ندارد. لذا هر شبانه روز به سه زیوار و هر زیوار به 4 چنگه و هر چنگه به 4 ربع و ...، تقسیم می شود.

مدت زمانی یک ربع ملک، معادل نیم ساعت استفاده مستقیم از منبع آبی می باشد.

درقدیم يك شبانه روز، به سه زیوار، از اول تيغ آفتاب صبح تا ظهر، از ظهر تا غروب و از غروب تا صبح، تقسیم می گردید و به صورت چرخشی در نوبت بعد، زمان استفاده صبح با عصر با شب، تغییر میکرد، تا جنبه عدالت دوره های زمانی، رعایت گردد.

در سال هاي اخير از سه دوره زماني، زیوار صبح، از ساعت 6 صبح تا ساعت 13 (1 بعد از ظهر) و زیوار عصر از ساعت 13 تا 20 (8 شب)

و زیوار شب از ساعت 8 شب تا ساعت 6 صبح روز بعد، و البته با چرخش دوره ها به ترتیب به همان صورت قدیم، استفاده ميشود.

در حال حاضر، چرخش نوبت آب در 30 زیوار، انجام میشود که دوره آن، ده روز می باشد. در هر زیوار، یک نفر به عنوان سر زیوار انتخاب میشود،

و مسئول هماهنگی تقسیم سهم آب، بین شرکای یک زیوار، معادل 16 ربع ملک، و دوره آبیاری نیز، از خرداد تا شهریور هر سال، می باشد.
درب یک خانه قدیمی

*********************************

3-3- مالکیت خانوادگی

در حدود دو پنجم از کل مساحت سوهان، شامل اراضی مراتع کوه های نزدیک روستا، موسوم به جیرکوه، میباشد.

شامل تپه های شمالی تا کوهستان مرسندگدوش، کلسنگ شرقی، دانه خانی، خشکه دره و چره آبشار بزرگ سوهان، میباشد که بین خانواده ها، برای بهره برداری مستقیم، تقسیم شده بود.

هر خانواده، اغلب در بهار، فقط حق چیدن علوفه کوهستان، از محدوده خانوادگی خود را داشته و در غیر آن، عرصه عمومی بوده است.
نهر و دره دانه خانی، جیر کوه

*********************************

4-3- مالکیت عمومی

شامل بقیه مراتع کوهستانی بالاتر، موسوم به جرکوه، از کلسنگ به سمت خشکه چال، رژده، کامکان، بیلی، الهوچال و بوآچال (در اجاره سوهانیها) بوده است

که طبق یک تقسیم قدیمی، برای استفاده از گله های گوسفند و ...، مورد استفاده عموم، معمولا توافق با چوپانان در ابتدای سال و .... قرار داشته است.

در برخی مواقع، برخی از مناطق کوهستان، به صورت علف چین نیز، قابل واگذاری و بهره برداری بوده است.
درخت الهو چال، جر کوه



*********************************

4- ثبت اجباری طالقان 1342

در زمان اجباری شدن قانون ثبت اسناد و املاک در طالقان، برای اراضی فعلی روستای سوهان، پلاک 135 اصلی ثبت طالقان، اختصاص داده شد. البته اراضی و مراتع سوهان تا آن زمان، در حدود چهار/پنجم محدوده تاریخی سند خان احمد گیلانی بوده است.

زیرا بخشی از زمین های جنوبی بالای رودخانه شاهرود، شامل محدوده فعلی روستای روشنبدر و اراضی روستایی آن، با پلاک ثبتی 138 اصلی و نیز برای مزرعه سوهان چال و پیری لنگه در جنوب سوهان و بالای روستای روشنبدر، پلاک ثبتی 141 اصلی طالقان، تعیین گردید.

هم چنین، اراضی تپه لوآسان، (پلاک ثبتی 136 اصلی طالقان) از طرف سوهانی ها، جهت تامین مخارج عاشورای حسینی ع، در اختیار اهالی محترم روستای کشرود واگذار شده بود.

لذا در زمان ثبت عمومی سال 1342، مجموع تقریبی مساحت مراتع و اراضی کشاورزی روستای سوهان، پلاک اصلی 135 ثبت طالقان، در حدود 3000 هکتار برآورد شده است.

در آن زمان، برای انواع قطعات اراضی مسکونی، باغات، زمین های آبی زار و بقیه اراضی دمیزار، در حدود 3650 فقره اظهارنامه و تعیین پلاک فرعی، اقدام گردید. لکن به دلیل مشکلاتی، امکان تحدید حدود و صدور سند مالکیت، تا دهه 80 شمسی، فراهم نشد.

در حال حاضر، امکان تکمیل عملیات ثبتی و صدور سند مالکیت، برای همه زمین ها وجود دارد. لذا برای محدوده اصلی خانه های روستایی سوهان، بافت قدیم، با پیگیری بنیاد مسکن طالقان، به صورت مشترک، عملیات ثبتی به پایان رسید و اسناد مالکیت تک برگی، از طرف اداره ثبت، صادر شده است.

برای سایر خانه ها، باغات و زمین های آبی زارها و مقدار کمی از دمی زارها، در حال تنظیم صورت جلسات تحدید حدود و انتشار آگهی و صدور سند مالکیت، میباشند.

لکن برای زمین های دیم اطراف روستای سوهان، متاسفانه به دلیل رها کردن عرصه ها و عدم بهره برداری، بسیاری از افراد سوهانی، اسم مزارع قدیمی و حتی محل زمین های پدری خود را، نمی دانند و برای رفتن به این زمینها، نیاز به راهنمایی و حضور برخی اهالی مطلع می باشد.

لذا جهت یادآوری زحمات سوهانیان قدیم، که با سرسختی، از اراضی میراث آباء و اجدادی خویش، حفاظت میکردند، اسم مزارعی که برای آنها، قطعات پلاک فرعی ثبتی، تعیین شده است، بازخوانی میگردد.

اهمیت مسئله در این است که، در زمان توزیع اظهارنامه های ثبتی، ماموران ثبت طالقان، در معیت کدخدا و بزرگان محلی، با بازدید زمین ها، طبق موازین قانونی همان زمان نیز، برای زمین های موات و رها شده، حاضر به قبول تخصیص پلاک فرعی نبوده اند.

بنابر این، داشتن پلاک فرعی ثبتی، به دلیل وضعیت زیر کشت بودن اراضی دیم آن زمان، نشان دهنده موات نبودن و دایر بودن زمین های مذکور و اماره قطعی سابقه احیاء و عمران و مالکیت اختصاصی، می باشد.

از حدود 3650 پلاک فرعی از پلاک 135 اصلی سوهان، در حدود 300 قطعه، زمین های با ابنیه، عمارت و طویله و باغات و مزرعه آبی زار، داخل محدوده مسکونی بسیار قدیمی روستا، بوده است.

بقیه قطعات فرعی، بعنوان باغ یا زمین آبی زار و بیشتر زمین دیمی زار، در اراضی و مزارع اطراف روستای سوهان اعلام شده است که حسب دفتر اظهارنامه ثبتی، شامل مزارع زیر می باشد:

بُن دشت، حدود 280 قطعه. چاک بلو، حدود 255 قطعه.
آسیاب سر، حدود 55 قطعه. جو بُن، حدود 80 قطعه.
آلِش نو،حدود 100 قطعه. آن دست، حدود 240 قطعه.
باغ کو، حدود 120 قطعه. خرمنان، حدود 70 قطعه.
نوگل، حدود 75 قطعه. گَم باکول، حدود 140 قطعه.
خره خسان، حدود 115 قطعه. بوردشت، حدود 220 قطعه.
ریگ دشت، حدود 20 قطعه. شلانک دیمان، حدود 10 قطعه.
میان راه پائین، حدود 140 قطعه. میان راه بالا، حدود 175 قطعه.
تخت چال بالا، حدود 55 قطعه. تخت چال پائین، حدود 25 قطعه.
کله چال، حدود 210 قطعه. رَزان، حدود 40 قطعه.
آرمت لو، حدود 100 قطعه. پنبه جارک (مرگ دشت)، حدود 50 قطعه.
جیرین چال (مرگ دشت)، حدود 50 قطعه. دنبلی سامان، حدود 70 قطعه.
رُبار سنگ (مرگ دشت)، حدود 65 قطعه. سنگ چالُک (مرگ دشت)، حدود 45 قطعه.
سنه دیمان (مرگ دشت)، حدود 90 قطعه. مرگ دشت چال، حدود 55 قطعه.
آفتابی دیم، حدود 10 قطعه. سرین چال، حدود 55 قطعه. بوری دیم (مرگ دشت)، حدود 60 قطعه.
نودیمان، حدود 30 قطعه. گل چال، حدود 40 قطعه. رُبا پُشته، حدود 30 قطعه.
چال چالکان، حدود 25 قطعه. ذولکان، حدود 60 قطعه. مگس لان، حدود 70 قطعه.

گفتنی است، مساحت تقریبی بیشتر قطعات فوق، بر اساس چند مَن بذر افشان (اغلب گندم) برای کشت در زمین، اعلام شده است. به طور تقریبی، هر من بذرافشان، بین 150 تا 200 متر مربع، قابل تطبیق است.

متوسط مساحت زمین های آبیزار سوهان حدود 500 متر مربع، و زمین های دیم حدود 1200 متر مربع میباشد که به دلیل موقعیت کوهستانی، به صورت کرت بندی و برای کشت و زرع، توسط ماشین های کشاورزی و به صورت نوین، مناسب نیست.

هم چنین، به دلیل تقسیم زمین ها، بین وراث هر خانواده، بسیاری از آنها نیز، به قطعات بسیار کوچک، تبدیل شده است، لذا هزینه نگهداری و کشت و زرع فردی در آنها، به شیوه سنتی، مقرون به صرفه نیست.


مزرعه بزرگ آسیو سر سوهان


منطقه میان راه


مزرعه خره خسان سوهان


مزرعه آلش نو سوهان



اسامی و موقعیت مزارع مهم روستای سوهان
تپه قراول خان، داخل اراضی روستای آرموت میباشد که توسط سوهانی ها، خریداری شده است


5- ملی شدن زمین مرتع و موات

طبق آگهی اعلام منابع ملی سال 1368، مراتع و اراضی ملی در پلاک 135 اصلی سوهان، با حدود تعریف شده در آگهی مربوطه، به میزان 20/057/540 متر مربع، معادل 2006 هکتار و مستثنیات آن (زمین های زیر کشت و صاحب اعیانی و ...) به میزان 5/913/750 متر مربع، معادل 591 هکتار، اعلام شده است.

هر چند، با تغییرات جمعیتی و مهاجرت گسترده اهالی از سوهان، کم شدن گله های دام و مزارع زیر کشت، استفاده مستقیم از اراضی مختلف، کاهش یافت. بعلاوه تقلیل نزولات آسمانی و کم شدن رطوبت زمینها، مزارع دیم کمتری، به زیر کشت رفته است و بسیاری از زمین های دورتر از روستا، متروکه و رها گردید.

لذا مساحت تقریبی مراتع و زمین های رها شده شمال روستا، نزدیک به سه چهارم از کل اراضی سوهان، در حدود 2300 هکتار، با اجرای قانون ملی شدن منابع طبیعی، از مالکیت عرفی اهالی، خارج شده است. که با کسر آن، مجموع بقیه اراضی آبی زار و دیمزار در اطراف روستا، در حدود 700 هکتار، برآورد شده است.

اختلاف مساحت زمین مستثنیات آگهی مذکور به میزان 591 هکتار با برآورد 700 هکتار فوق، به دلیل نوع تشخیص در اراضی شرقی و شمالی سوهان، قابل توجیه است.


مزرعه بُنِ دشت سوهان




*********************************

6- گسترش زمین های موات

با احداث سد طالقان و سپس مصوبه سال 1394 شورای عالی امنیت ملی، برای تحکیم ضوابط حاکمیتی، از طرف ادارات مربوطه، شناسائی زمین های رها شده و اعلام موات بودن و تثبیت مالکیت دولتی بر آنها و حضور ادارات مربوطه برای جلوگیری از هر گونه تغییر در زمین های طالقان، بیشتر شده است.

زیرا با رها شدن کشت و زرع در اراضی بائر، رشد گیاهان وحشی مثل گون و ... تبدیل به زمین متروکه، میگردد و ادارات دولتی، به جای کمک برای رونق مجدد کشت و زرع شخصی، در تلاش برای اعلام زمین های رها شده، بعنوان موات و تثبیت مالکیت دولت در آنها، همواره در حال اقدام هستند.

به هر تقدیر، در مناطق مختلف شمالی روستای سوهان، شامل زولکان، روباپشته، رونا، خوندرک، تیغ پله، تا اراضی شرقی تر در مناطقِ سرین چال، ربار سنگ، مرگ دشت و دنبلی سامان و ... زمین های زیادی، به صورت موات و منابع ملی ادعا شده و پرونده های زیادی، علیه اهالی در مراجع مختلف، تشکیل شده است.

مالکین زمینها، با توجه به سابقه کشت دیم، آثار به جامانده، و بقایای ریشه های پوسیده گندم و ... در لایه های خاک و سوابق اعمال مالکیت در زمین های مذکور، نسبت به آگهی منابع طبیعی، اعتراض کردند و با تشکیل پرونده و مکان یابی و تعیین نقاط شاخص و نقشه کشی مزارع قدیمی، اقدامات اولیه، انجام گردید.

لکن به جهت تحمیل هزینه های پیگیری و مشکلات متعارف در رسیدگی اداری و ... گفته میشود، بسیاری از شکایت ها، پیگیری نشده است و اغلب به این دلیل، مردود اعلام شده است. برخی نیز، موفق بوده اند.


استخر بزرگ منطقه میان راه

*********************************

7 - مشکلات سد طالقان

هر چند احداث سد طالقان، برای مناطق دیگر کشور، موهبت الهی و در حکم ذخیره استراتژیک منابع آبی پایتخت و ... میباشد و لکن، برای اهالی اطراف دریاچه سد و به خصوص، روستای سوهان، در حکم نابودی زمین های جنوبی ایشان بوده است.

زیرا بهترین زمین منطقه کله چال، به شرح ذیل، از امکان استفاده زراعی و غیر زراعی اهالی، خارج شده است:

* قبل از عملیات اصلی احداث سد، با ایجاد کارگاه توسط پیمانکار و تردد ماشین آلات سنگین و راه های دسترسی، بخش جنوبی و مرکزی منطقه کله چال، بشدت تخریب و از وضعیت اراضی کشاورزی، خارج شد.

* با اتمام آب گیری دریاچه، اراضی زمین های لات کنار رودخانه از کله چال، رزان و قَرِوُل خان و ...، به دلیل واقع شدن در محدوده عمیق دریاچه پشت تاج سد، که سمت شمالی آن، در اراضی سوهان می باشد، محدوده زیادی، گفته میشود، نزدیک به 50 هکتار، به زیر آب رفته است.

* بعد از اعمال، حریم های 150 متر و 500 متر و ... از خط تراز حد نهایی آب دریاچه و کشیدن فنس و ....، قسمت های بیشتری از زمین ها، در حدود 50 هکتار، از مالکیت اهالی خارج شده است.

* بقیه اراضی جنوب کله چال، به دلیل استفاده زیان بار از معدن شن و ماسه برای ساخت سد و لایه برداری خاک ارزشمند قدیمی منطقه، که حاصل میلیون ها سال تغییرات اکوسیستمی زمین ریختی بوده است، با بهم زدن وضعیت طبیعی تپه های کله چال، معظل بزرگی، در نحوه پیاده سازی، مالکیت قدیمی، ایجاد شده است.

که حسب برآورد تقریبی، در حدود 30 هکتار، به این صورت، از امکان زراعت و کشاورزی خارج شده و به دلیل موقعیت بسیار عالی و چشم انداز مستقیم بر دریاچه سد طالقان، در معرض چشم داشتِ ... میباشد.

* احداث جاده دسترسی به سد (مسیر پائین طالقان) مساحت ناشی از عرض جاده و حریم، به میزان 20 متر، در طول حدود 5 کیلومتری مسیر عبوری از اراضی منطقه کله چال روستای سوهان، نزدیک به 10 هکتار نیز، به این صورت، از بین رفته است.

لذا بخش اصلی اراضی دیم کشاورزی منطقه کله چال سوهان، نزدیک به 150 هکتار، تمامی اراضی جنوبی سوهان، در جنوب و دو طرف جاده فعلی پائین طالقان تا محدوده فنس دریاچه سد طالقان، به دلیل احداث سد طالقان، از قابلیت کشت و زرع قدیمی، خارج شده و مشکلات زیادی، برای مالکین زمینها بوجود آمده است.

بعلاوه صرف نظر از شیوه مبهم، تملیک اراضی زیر آب رفته، در خصوص بقیه اراضی کله چال، از طرف شورای اسلامی سوهان و مالکین منطقه، اعتراضات زیادی به مجری سد و سازمان آب و ....، انجام شده است که منجر به اخذ رضایت از مالکین و صاحبان حق نشده است.


تخریب منطقه کله چال، بعد از احداث سد طالقان


خط زرد- محدوده مراتع و اراضی اختصاصی سوهان، قبل از ملی شدن، مرز ترسیمی، غیر رسمی است
خط قرمز - محدوده زمین های کله چال * * * خط سبز - اراضی منطقه لواسان
بقیه محدوده تقریبی باقی مانده، حدود 400 هکتار زمین آبی زار و دمیزار

8- سوهان کوچک!

در وضعیت فعلی، محدوده کوچکی از سوهان قدیم، شامل زمین ها و باغات اطراف روستا و مزارع جنوبی، بن دشت، آسیوسر، چاک بلو تا سوهان چال و آن دست تا آلش نو، خره خسان، جوبن و ... و اراضی شرقی، شامل نوگل و گمباکول، میان راه، بوردشت، تخت چال، مرگ دشت بزرگ، ملایی دیم، آرمت لو، کله چال شمالی و ... در حدود 400 هکتار، از مجموع نزدیک به 4000 هکتار اراضی و مراتع قدیمی، در حدود یک دهم، برای امکان استفاده اختصاصی اهالی سوهان، باقی مانده است و شاید کمتر!

عرصه های باقی مانده نیز، با تمسک به اموری مثل: شیب برخی مناطق و موقعیت خاص تپه ها، سنگ لاخ بودن، رویش گیاهان وحشی، رها شدن بیش از 5 سال و ... هر از چندگاهی، با نصب بلوک های سیمانی و لابد ادعای موات، در زمین های باقی مانده اراضی سوهان، به فراوانی، در کنار جاده ورودی و حتی تا نزدیکی مستحدثات روستایی، مشاهده میشود که نشانه فشار بیشتر ادارات مربوطه بر تثبیت مالکیت دولتی بر اراضی می باشد.


احداث ابنیه سد طالقان در کله چال سوهان

*********************************

9- مصوبه شورای عالی امنیت ملی سال 1394

در طرح سامان بخشی آبریز دریاچه سد طالقان، در اجرای مصوبه فوق، بخش غربی اراضی باقی مانده روستای سوهان، خارج از حوزه آبریز سد طالقان، اعلام شده است و لکن چون بخش شرقی آن، داخل در طرح است، علی القاعده، مشمول مشکلات و ممنوعیت های طرح فوق می باشد.

بعلاوه، به ادعای حفظ امنیت آب سد طالقان، از سدهای اصلی مرکز کشور، ضوابط بسیار سخت گیرانه ای، برای انواع کاربری پهنه های اراضی روستاهای اطراف، تصویب و به اجرا گذاشته شده است و اعلام شده که با جدیت کامل، توسط دستگاه های حکومتی، اعمال خواهد شد.

هم زمان، در اجرای آراء قطعی مراجع قضائی و ادعای جلوگیری از هر گونه ساخت و ساز بدون مجوز، جهت جلوگیری از تغییر کاربری اراضی کشاورزی، تخریب ابنیه و اعیانی در باغات و مزارع طالقان، اخبار زیادی در رسانه های گروهی، انتشار یافته و هر گونه احداث بنا در خارج از طرح هادی قدیمی روستاها، ممنوع است.

و لذا، استمرار وضع موجود و قبول انواع مشکلات زراعت و باغ داری سنتی، که نتیجه منطقی آن، افزایش محرومیت و پیش گیری از رونق محلی و کاهش جمعیت و ... به عبارتی مرگ تدریجی ساختار قدیمی!، تنها توصیه عملی یا امکان اجرایی برای اهالی، باقی مانده که موجب اعتراض شدید طالقانی ها شده است.

از طرف دیگر، درخواست اصلاح طرح هادی بافت مسکونی، جهت منطقی شدن محدوده سکونت گاهی (حدود 500 واحد ابنیه دارای کد پستی)، جهت مدیریت جمعیت روستای سوهان، تاکنون، تائید نشده است و مجوز تاسیس اعیانی های جدید برای دامداری نوین یا هر گونه مجتمع صنعتی یا خدماتی و ... داده نخواهد شد.

در حالیکه، حسب اصول عدالت اجتماعی و تکلیف دولت کریمه، برای توجیه اعمال محدودیت های فوق، در قبال مزایای بیشمار سد طالقان برای حکومت مرکزی، می بایست ما به ازای حقوق آباء و اجدادی اهالی طالقان، به نحو شایسته، پرداخت و تامین شود و بعد نسبت به سلب حقوق مکتسبه آنها، اقدام گردد.

لکن چه از ابتدای تملک اراضی و چه بعدها و تاکنون، هیچ کدام از دستگاه های مسئول، حاضر به پرداخت حقوق کامل اهالی نبوده اند و چنین امری را، وظایف دیگر نهادها و ارگانها، می دانند و لذا در قبال اعمال قدرت حاکمیت مرکزی، صدای تظلم خواهی اهالی روستاهای طالقان، تاکنون، ره به جایی نبرده است!


فنس کشی و جداشدن زمینها بابت حریم سد

*********************************

10 - چه باید کرد؟

مساحت انواع اراضی و مراتع، تصرفی اختصاصی، خانوادگی و عمومی، اهالی روستای سوهان، به ارث رسیده از آباء و اجداد خویش، بشرح سند خان احمد گیلانی 914 هجری قمری، و با توجه به جدول تحولات تاریخی، به کمترین میزان، کاهش یافته است.

عرصه های باقی مانده نیز، به دلیل انواع بخش نامه ها و ضوابط محدودیت استفاده از زمین و حسب مصوبه شورای عالی امنیت ملی و طرح انتشار یافته بعنوان حوزه آبریز سد طالقان، در معرض سلب و کاهش شدید حقوق مالکانه اهالی میباشد و معلوم نیست، سرنوشت زمین های باقی مانده، تا 5 سال دیگر، چه خواهد بود!

شیب کاهش تدریجی اراضی اختصاصی اهالی سوهان

اراضی اختصاصی سوهان حسب سند 914 خان احمد گیلانی 4/000هکتار 40/000/000متر مربع

اراضی اختصاصی در ابتدای دهه 40 شمسی 3/000هکتار 30/000/000متر مربع

اراضی مستثنیات حسب آگهی منابع ملی 1368 حدود 591هکتار 5/913/750متر مربع

اراضی باقی مانده بعد از احداث سد طالقان 1399 400هکتار 4/000/000متر مربع

سال 1405 شمسی! ؟ ؟

با ادامه وضع مذکور، تذکرات قبلی دلسوزان و متخصصان مطلع که در مقابله با مشکلات مذکور، فقط تلاش فردی، اغلب چاره ساز نیست، توسط هم ولایتی ها، به صورت جدی، مورد توجه قرار نگرفت.

لذا چاره کار، برای حفظ اندک زمین های باقی مانده و ...، گذر از دیدگاه های فردی قدیمی و رسیدن به همکاری گروهی از سطح تک زمین تا زمین های یک مزرعه بزرگ و بلکه مناطق اصلی و حتی کل روستا، می باشد. این امر از طریق، آمایش دقیق زمین های باقی مانده و امکان سنجی مزیت ها و قابلیت های اراضی، شروع میشود.

و برای افزایش قدرت چانه زنی و پی گیری مطالبات به حق اهالی، لازم است با تغییر دیدگاه های سنتی، از طرف شوراهای روستاهای همجوار، با واقع بینی مزایای اتحاد اهالی روستاهای طالقان، نسبت به ارائه طرح های عمران مشترک و استفاده جمعی از منابع موجود، برنامه ریزی و اقدام گردد.

بعلاوه تجربه شرکت تعاونی عمران سوهان، تاسیس 1394، و نتایج اقدامات برخی اهالی در سال های اخیر و نیز فعالیت شورا و دهیار، نسبت به کشت دیم در برخی از زمین های منطقه، هرچند کاری بسیار شایسته میباشد، لکن مشکلات مربوطه، نشان میدهد که شیوه های قبلی، در دوره حاضر، ناکافی می باشد.

به هر حال، تعداد خیلی کمی از مالکین، توانائی مالی و امکانات لازمه (وقت، آگاهی و دانش کار) برای حفظ و حراست و کشت و کاربری مجاز، در زمین های باقی مانده خویش را دارند.

از طرف دولت مرکزی، به خصوص در وضعیت مالی و تحریمی فعلی، نه تنها هیچ گونه کمک مستقیم مالی، برای رشد و توسعه زمین های کشاورزی به عمل نمیآید و بلکه هر از چند گاهی، با تمسک به قانون حفظ اراضی کشاورزی و ... اندک علاقه و سرمایه گذاری مالکان بومی برای نگهداری باغات و زمین ها، به بهانه ساخت انباری و ... بدون اخذ مجوز، مورد هجوم و تخریب قرار میگیرد و در عوض با تعیین انواع جرایم و عوارض، در مسیر اخذ درآمد برای دولت و تحمیل فشار بیشتر بر اهالی طالقان میباشند.

لذا در مقابله با مشکلات فعلی و هجوم دستگاه های دولتی برای سلب مالکیت اهالی یا ایجاد موانع مختلف، نیاز به تغییر ذهنیت طالقانی ها و آمادگی برای قبول یک پارچه کردن فعالیت ها و هم افزایی امکانات فردی میباشد.

و البته هر گونه اقدام جهت تجمیع زمین های باقی مانده (به خصوص دیم) و ایجاد زمینه فعالیت مشترک مجاز، اعم از شرکت تعاونی عمران روستایی، برای تمامی زمین ها یا پروژه خاص مزارع کوچکتر و یا چند منطقه نزدیک به هم و حتی شروع به همکاری جدی و مستقیم بین روستاهای همجوار، برای ارتقاء سطح استفاده از قابلیت های موجود در اراضی و منابع روستایی در طالقان، بهترین راه کار عملی می باشد.

حسین زینعلی
 09121783011

فایل پی دی اف، سرگذشت اراضی سوهان
کار گروهی سوهانی ها، احداث جاده قدیمی 1349


تلاش برای عمرآن و آبادی سوهان

*********************************
صفحه اصلي

تمامي عكس ها و متون اين سايت، مشمول قوانين و رعايت حقوق معنوي مي باشد.
هر گونه استفاده مجدد، فقط با اعلام منبع و آدرس سايت، مجاز مي باشد
All rights is reserved